Kennisdemocratie

Recente crises en schandalen werpen een schril licht op het functioneren van politiek en democratie.

In 2010 schreef Roel in 't Veld het boek Kennisdemocratie. Daarin verkende hij de oplopende spanningen tussen politiek, media en wetenschap in samenlevingen als de onze. Democratie was en is een ijzersterk merk en een succesrijk besturingsmodel voor samenlevingen. Maar representatie als een van de hoekstenen is aan erosie onderhevig. Waarden zijn gefragmenteerd, grote ideeën als wezenskenmerk van politiek flets geraakt en vervangen door attractieve persoonlijkheden. Populisme wint veld.

Inspanningen voor nieuwe vormen van participatieve democratie naast de representatieve blijken hier en daar vrucht te dragen. De klassieke media hebben de sociale media naast zich zien verschijnen, met vervolgens wederzijdse beïnvloeding, en veel impact op politiek en democratie. De disciplinaire wetenschapsbeoefening bleek in veel gevallen kennis en inzichten te produceren, die naar hun aard tekortschoten als grondslag voor de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Daarom was een aanvulling in de vorm van transdisciplinaire trajecten noodzakelijk, met meer aandacht voor wederzijdse beïnvloeding tussen politiek, media en wetenschap.

Deze toegenomen complexiteit in voornoemde dubbele helix roept spanningen op, die soms tot explosies leiden en om vernieuwing vragen, ook op institutioneel niveau.

Na een bewogen decennium heeft de auteur zijn inzichten verscherpt en bijgesteld. Problematiek rondom duurzame ontwikkeling heeft sterk aan urgentie gewonnen. Protesten van deelgroepen, zoals boeren, gele hesjes en vele andere, laten sporen na. De ontmoeting met onzekerheid, die onder meer juist het gevolg is van het reflexieve karakter van mensen en groepen, vereist nieuwe methoden om met de toekomst om te gaan. Deze zijn in deze geheel herziene versie opgenomen. De ondertitel van het eerdere boek luidde: Opkomend stormtij. De herziene versie kent als ondertitel: In het oog van de orkaan. Dit illustreert de gestegen urgentie van vernieuwing.