Kosmologiczny model Wszech¿wiata poprzez teori¿ ogóln¿ i teori¿ Kaluzy-Kleina

Ogólna teoria wzgl¿dno¿ci (GR) jest kamieniem w¿gielnym wspó¿czesnej fizyki, opisuj¿cym grawitacj¿ jako zakrzywienie czasoprzestrzeni spowodowane obecno¿ci¿ masy i energii. Stanowi ona matematyczn¿ podstaw¿ do zrozumienia oddziäywä grawitacyjnych, w tym zakrzywiania ¿wiat¿a przez masywne obiekty. Kosmologia, odr¿bna dyscyplina naukowa, stosuje GR do badania wielkoskalowej struktury i ewolucji wszech¿wiata poprzez modelowanie matematyczne. W ostatnich latach teorie wy¿szych wymiarów, takie jak teoria Kaluzy-Kleina (KK), wzbudzi¿y du¿e zainteresowanie w kosmologii i astrofizyce. Wprowadzona przez Theodora Kaluz¿ i Oskara Kleina, teoria ta rozszerza GR do pi¿ciowymiarowych ram, oferuj¿c potencjalny wgl¿d w unifikacj¿ grawitacji z innymi fundamentalnymi si¿ami. Zak¿ada ona, ¿e nasz czterowymiarowy wszech¿wiat móg¿ wy¿oni¿ si¿ z fazy wy¿szego wymiaru, w której dodatkowe wymiary przestrzenne z czasem uleg¿y zag¿szczeniu i stäy si¿ nieobserwowalne. Poprzez w¿¿czenie teorii czasoprzestrzeni o wy¿szych wymiarach do kosmologii, praca ta ma na celu zapewnienie g¿¿bszego zrozumienia wczesnego wszech¿wiata i jego dynamiki na du¿¿ skal¿, oferuj¿c nowe perspektywy na fundamentalne pytania dotycz¿ce ewolucji kosmicznej.